P E R S B E R I C H T Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Groningen, 15 mei 2008 Astronomen verklaren bijzondere vlakverdeling satellietstelsels Melkweg Groningse astronomen hebben met behulp van kosmologische simulaties een verklaring gevonden voor het feit dat de kleine satelliet- sterrenstelsels die onze Melkweg omringen, bijna perfect in één vlak liggen. De gangbare theorie (het Cold Dark Matter model – CDM) zou in principe een verdeling van dit soort dwergstelsels in alle richtingen voorspellen. De CDM-theorie werd door sommige sterrenkundigen daarom als ontoereikend gezien om de bijzondere verdeling te kunnen verklaren. Yang-Shyang Li en Amina Helmi hebben met grootschalige simulaties aangetoond dat deze verdeling wel degelijk met de CDM- theorie te verklaren is. Zij ontdekten dat de satellietstelsels veelal in groepen zijn ‘ingevallen’ en dat die oorspronkelijke clustering behouden blijft. Hun bevindingen zijn gepubliceerd in de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Recent onderzoek had al aangetoond dat clusters van sterrenstelsels zijn opgebouwd uit groepen sterrenstelsels, maar het was tot nu toe niet duidelijk of dit ook geldt voor objecten op (sub-)galactische schaal. De clustering van kleinere objecten in de ruimte is het duidelijkst als ze zich hechten aan een grotere structuur. Maar in de loop der tijd kan de ruimtelijke coherentie van een groep satellietstelsels verdwijnen, als ze gaan rondzwalken door een melkwegstelsel. De simulaties van Li en Helmi tonen aan dat de originele clustering nog steeds te onderscheiden is in het impulsmoment van satellietstelsels, zelfs bij dwergstelsels die acht miljard jaar geleden zijn ‘ingevallen’. De simulaties laten zien dat de kans dat de dwergstelsels in één vlak liggen 80 procent is, als ze oorspronkelijk uit één groep komen. De astronomen concluderen dat de bijzondere verdeling van de ongeveer twintig satellietstelsels die de Melkweg heeft, kan worden verklaard op basis van de CDM-theorie. De kosmologische simulaties zijn uitgevoerd door Dr. Felix Stoehr van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht ESO. E I N D E P E R S B E R I C H T ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Noot voor de redactie Meer informatie: Drs. Yang-Shyang Li, Kapteyn Instituut, Rijksuniversiteit Groningen Tel: 050-3634081 E-mail: [log in to unmask] Prof. Dr. Amina Helmi, Kapteyn Instituut, Rijksuniversiteit Groningen, Tel: 050-3634045 E-mail: [log in to unmask] Het artikel is gepubliceerd in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Volume 385, Issue 3, page 1365-1373. Authors: Yang-Shyang Li and Amina Helmi. Beeld: Fig. 1: Afbeelding van een donkere-materiesimulatie van een galactisch systeem. Het beeld toont een centraal object dat omgeven is door duizenden satellieten, maar slechts enkele lijken op de satellietstelsels die de Melkweg omgeven en bevatten sterren (Credit: Felix Stoehr, ESO) Fig. 2: Veel satellieten in de simulatie hebben een gemeenschappelijke komaf. De satellieten uit één groep beschrijven gelijksoortige banen door de halo van het melkwegstelsel. Fig. 3: Illustratie van de elf traditionele Melkweg-satellieten en hun ligging in één vlak. Fig. 4: Een voorbeeld van de verdeling van satellieten in de simulatie, afkomstig uit drie verschillende groepen (kleuren). De satellieten in de simulatie bevinden zich ook in eenzelfde vlak. Opgemaakt persbericht op: http://www.astronomie.nl/ --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Met vriendelijke groet, Drs. Marieke Baan Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie NOVA Informatie Centrum Kruislaan 403 1098 SJ Amsterdam T +31(0)20-5257480 F +31(0)20-5257484 M +31(0)6-14322627 www.astronomie.nl www.jaarvandesterrenkunde.nl -------------------------------------------------------------------------------- P E R S B E R I C H T Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Groningen, 15 mei 2008 Astronomen verklaren bijzondere vlakverdeling satellietstelsels Melkweg Groningse astronomen hebben met behulp van kosmologische simulaties een verklaring gevonden voor het feit dat de kleine satelliet-sterrenstelsels die onze Melkweg omringen, bijna perfect in één vlak liggen. De gangbare theorie (het Cold Dark Matter model – CDM) zou in principe een verdeling van dit soort dwergstelsels in alle richtingen voorspellen. De CDM-theorie werd door sommige sterrenkundigen daarom als ontoereikend gezien om de bijzondere verdeling te kunnen verklaren. Yang-Shyang Li en Amina Helmi hebben met grootschalige simulaties aangetoond dat deze verdeling wel degelijk met de CDM-theorie te verklaren is. Zij ontdekten dat de satellietstelsels veelal in groepen zijn ‘ingevallen’ en dat die oorspronkelijke clustering behouden blijft. Hun bevindingen zijn gepubliceerd in de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Recent onderzoek had al aangetoond dat clusters van sterrenstelsels zijn opgebouwd uit groepen sterrenstelsels, maar het was tot nu toe niet duidelijk of dit ook geldt voor objecten op (sub-)galactische schaal. De clustering van kleinere objecten in de ruimte is het duidelijkst als ze zich hechten aan een grotere structuur. Maar in de loop der tijd kan de ruimtelijke coherentie van een groep satellietstelsels verdwijnen, als ze gaan rondzwalken door een melkwegstelsel. De simulaties van Li en Helmi tonen aan dat de originele clustering nog steeds te onderscheiden is in het impulsmoment van satellietstelsels, zelfs bij dwergstelsels die acht miljard jaar geleden zijn ‘ingevallen’. De simulaties laten zien dat de kans dat de dwergstelsels in één vlak liggen 80 procent is, als ze oorspronkelijk uit één groep komen. De astronomen concluderen dat de bijzondere verdeling van de ongeveer twintig satellietstelsels die de Melkweg heeft, kan worden verklaard op basis van de CDM-theorie. De kosmologische simulaties zijn uitgevoerd door Dr. Felix Stoehr van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht ESO. E I N D E P E R S B E R I C H T ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Noot voor de redactie Meer informatie: Drs. Yang-Shyang Li, Kapteyn Instituut, Rijksuniversiteit Groningen Tel: 050-3634081 E-mail: [log in to unmask] Prof. Dr. Amina Helmi, Kapteyn Instituut, Rijksuniversiteit Groningen, Tel: 050-3634045 E-mail: [log in to unmask] Het artikel is gepubliceerd in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Volume 385, Issue 3, page 1365-1373. Authors: Yang-Shyang Li and Amina Helmi. Beeld: Fig. 1: Afbeelding van een donkere-materiesimulatie van een galactisch systeem. Het beeld toont een centraal object dat omgeven is door duizenden satellieten, maar slechts enkele lijken op de satellietstelsels die de Melkweg omgeven en bevatten sterren (Credit: Felix Stoehr, ESO) Fig. 2: Veel satellieten in de simulatie hebben een gemeenschappelijke komaf. De satellieten uit één groep beschrijven gelijksoortige banen door de halo van het melkwegstelsel. 1 en 2 staan op http://www.astronomie.nl/index.php?comp=920 Fig. 3: Illustratie van de elf traditionele Melkweg-satellieten en hun ligging in één vlak. Fig. 4: Een voorbeeld van de verdeling van satellieten in de simulatie, afkomstig uit drie verschillende groepen (kleuren). De satellieten in de simulatie bevinden zich ook in eenzelfde vlak.