JIVE maakt ‘s werelds grootste virtuele telescoop DWINGELOO (28 augustus 2007). Op 28 augustus 2007 hebben de deelnemers aan het EXPReS project (Express Production Real-Time e-VLBI Service) een succesvol intercontinentaal e-VLBI experiment gedaan. Hierbij werd voor het eerst gebruik gemaakt van telescoop paren uit China en Australië, China en Europa en voor een korte periode zelfs Australië en Europa. Het resultaat werd behaald door JIVE (Joint Institute for VLBI in Europe) stafleden en hun collega’s uit Europa, China en Australië in een demonstratie aan netwerk experts op de 24ste APAN (Asia-Pacific Advanced Network) bijeenkomst in Xi'An, China. e-VLBI, oftewel electronic Very Long Baseline Interferometry, is een techniek waarbij telescopen die verspreid zijn over een groot gebied, tegelijkertijd hetzelfde deel van de hemel bestuderen. Gegevens van deze telescopen worden direct doorgestuurd naar een centrale correlator via zeer snelle communicatie netwerken. De correlator is een speciaal gebouwde supercomputer die de gegevens verwerkt zodat wetenschappers de hemel in kaart kunnen brengen. VLBI kan beelden produceren met een resolutie die tot honderd keer beter is dan de beste optische telescoop. Met andere woorden, er wordt een virtuele telescoop gesimuleerd met een doorsnede gelijk aan de afstanden tussen de werkelijke telescopen, een intercontinentale verrekijker. Gegevens van de telescopen die worden verzonden via een glasvezel netwerk, kunnen nu door de centrale correlator in real-time worden verwerkt. Deze e-VLBI techniek is erg geschikt voor het waarnemen van onder andere supernova explosies en uitbarstingen van de bronnen van gamma straling. Astronomen krijgen de gegevens veel sneller tot hun beschikking en kunnen vervolg observaties beter plannen. Dit is een verbetering ten opzichte van het traditionele VLBI proces. Hierbij worden harde schijven met de gegevens via de post naar de correlator gezonden, alleen deze verzending kan al weken duren. Als voorbereiding op de demonstratie in Xi'An werden in aparte testen al eerder gegevens verzonden van Europese, Australische en Chinese telescopen. De demonstratie tijdens de APAN bijeenkomst toonde de eerste real-time correlatie resultaten van telescoop combinaties in China-Australië, China-Europa en Australië-Europa. "De verbinding die nu tot stand is gebracht is niet alleen een enorm technisch resultaat. Het toont ook hoe een project als EXPReS dingen kan bereiken buiten de Europese grenzen", zei Huib van Langevelde, directeur van JIVE, een internationaal instituut waaraan het National Astronomical Observatory of China rechtstreeks bijdraagt. Aanvullende testen met telescopen in Puerto Rico en Chili staan gepland voor de toekomst. EXPReS heeft als doel 16 gelijktijdige 1 Gbps netwerk connecties te implementeren tussen de centrale processor bij JIVE en partner telescopen in Europa, Azië, Australië, Zuid-Afrika, Zuid-Amerika en de Verenigde Staten voor 2009. # # # Over JIVE Het Joint Institute for VLBI in Europe (JIVE) is een wetenschappelijke stichting met als doel het European VLBI network (EVN) te ondersteunen. De belangrijkste taak van JIVE is de ontwikkeling, bouw en wetenschappelijke exploitatie van de EVN data processor. Deze krachtige supercomputer die signalen combineert van radiotelescopen die zich op diverse plaatsen op aarde bevinden, creëert zo een virtuele telescoop met internationale dimensies. Door de techniek van Very Long Baseline Interferometry (VLBI) kunnen astronomen gedetailleerde afbeeldingen van kosmische radio bronnen maken. Dit geeft astronomen het scherpste beeld, met de hoogste resolutie, van diverse energetische objecten in het universum. JIVE wordt gefinancierd door partners in 7 landen, waaronder NWO in Nederland. Over EXPReS Express Production Real-time e-VLBI Service (EXPReS) is een drie jaar durend project, gefinancierd door de Europese Commissie, met het doel een grootschalig astronomisch instrument te creëren van continentale en intercontinentale dimensies. Deze electronic Very Long Baseline Interferometer (e-VLBI) wordt gerealiseerd door gebruik te maken van zeer snelle communicatie netwerken die de datastroom kunnen verwerken. Hierdoor worden enkele van de grootste en meest gevoelige radiotelescopen op aarde direct met elkaar verbonden. EXPReS wordt gecoördineerd door JIVE, het Joint Institute for VLBI in Europe, gehuisvest bij ASTRON in Dwingeloo. Een kaart met alle betrokken telescopen is te vinden via http://www.expres-eu.org/PHOTOS/evlbi_map_300dpi.jpg