-----------------------------------------------------------------
Deze e-mail is verzonden aan abonnees van de lijst
[log in to unmask]
Zie voor abonneren, adreswijzigen, opzeggen, zelf mailen, toegang archief
op:
http://www.astro.rug.nl/~nvws/asmetlst.htm
Met vriendelijke groet, Jan de Boer, secretaris KNVWS
(http://www.sterrenkunde.nl)
-----------------------------------------------------------------
P E R S B E R I C H T
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Amsterdam, 3 december 2009
Sterrenfamilie geportretteerd met nieuwste telescoop-optiek
Astronomen hebben met behulp van het MAD-instrument op de Europese Very
Large Telescope in Chili de jonge sterrenhoop Trumpler 14 zeer gedetailleerd
gefotografeerd. Voor de foto is gebruik gemaakt van een geavanceerde methode
van adaptieve optiek, waarmee atmosferische verstoringen kunnen worden
gecorrigeerd.
De sterrenhoop bevindt zich in de indrukwekkende Carinanevel, die behalve de
zware ster Eta Carinae, ook een handvol clusters van jonge sterren herbergt.
De jongste van deze sterrenfamilies is Trumpler 14, met een leeftijd van
minder dan een miljoen jaar. Deze open sterrenhoop bevindt zich op 8000
lichtjaar afstand van de aarde in de richting van het sterrenbeeld Carina
(Kiel).
Het team astronomen onder leiding van UvA-sterrenkundige Hugues Sana, is
erin geslaagd verbazingwekkende foto’s te maken van het centrale gedeelte
van Trumpler 14, met gebruik van de Multi-conjugate Adaptive optics
Demonstrator (MAD). Dankzij de MAD konden de astronomen de verstorende
effecten van de aardatmosfeer grotendeels opheffen en zeer scherpe beelden
maken. MAD maakt gebruik van drie referentiesterren, waardoor de
verstoringen over een veel groter beeldveld worden gecorrigeerd dan met de
gebruikelijke adaptieve optiek-techniek, waarbij één referentiester wordt
gebruikt.
Dankzij de hoge kwaliteit van de MAD-beelden hebben de astronomen een
prachtig familieportret kunnen maken. Ze ontdekten dat Trumpler 14 niet
alleen de jongste – met een nieuwe geschatte leeftijd van slechts 500.000
jaar -, maar ook de dichtstbevolkte sterrenhoop in de Carinenevel is. De
astronomen hebben 2000 sterren geteld in de nieuwe opname, in zwaarte
variërend van minder dan eentiende tot vele tientallen maal de massa van
onze eigen zon. En dat in een gebied dat slechts ongeveer 6 lichtjaar
beslaat, minder dan twee keer de afstand van de zon tot zijn naaste
stellaire buur.
De meest prominente ster is de superreus HD 93129A, een van de helderste
sterren in de Melkweg. Deze gigant is naar schatting 80 zonsmassa’s groot en
is zo’n 2,5 miljoen keer helderder. Hij maakt met een andere heldere zware
ster deel uit van een dubbelster.
De sterrenhoop Trumpler 14 bevat verscheidene wit-blauwe, hete, zware
sterren, waarvan het ultraviolette licht en de sterrenwind het omringende
stof en gas wegduwen en opwarmen. Dergelijke zware sterren verbranden in
hoog tempo hun royale voorraden brandstof en bestaan daarom slechts kort.
Deze reuzensterren zullen hun korte leven over een paar miljoen jaar
beëindigen in een supernova-explosie. Enkele oranje sterren zijn
ogenschijnlijk verspreid over de sterrenhoop, en vormen een mooi contrast
met de blauwe sterren. In werkelijkheid liggen de oranje sterren achter
Trumpler 14. Sommige zijn koele voorgrondsterren. Ze krijgen hun roodachtige
kleur door de absorptie van hun blauwe licht in de enorme gas- en stofwoken
in de sterrenhoop.
http://www.astronomie.nl/nieuws/1541/sterrenfamilie_geportretteerd_met_nieuwste_telescoop-optiek.html
Beeld: De open sterrenhoop Trumpler 14 (Credit: ESO/H. Sana) Meer foto’s en
een video op www.eso.org
|
