P E R S B E R I C H T

Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
-----------------------------------------------------------------------------------------
Groningen, 29 augustus 2007
Nederland bouwt ontvangers voor ALMA-telescoop Chili

De Nederlandse Onderzoekschool Voor Astronomie (NOVA) heeft een contract
ondertekend voor de bouw van 48 ALMA Band 9 ontvangers voor de nieuwe
Europese radiotelescoop ALMA in Chili. Opdrachtgever is de European Southern
Observatory (ESO).

Met de opdracht is een bedrag gemoeid van 9,5 miljoen euro. De uitvoering
van het project vindt plaats bij het Kapteyn Instituut van de
Rijksuniversiteit Groningen, het Kavli Institute of Nanoscience in Delft en
SRON Netherlands Institute for Space Research. De productie van onderdelen
wordt zoveel mogelijk uitbesteed aan de industrie. Een team van de
Rijksuniversiteit Groningen zal de ontvangers samenstellen, testen en
certificeren.

ALMA staat voor Atacama Large Millimeter Array, een grote radiotelescoop die
werkt in het submillimeter-golflengte gebied. ALMA wordt gebouwd in
Noord-Chili in de Atacama-woestijn op vijf  kilometer hoogte. Net als een
gewoon radiotoestel bestaat een radiotelescoop uit een antenne en een
ontvanger. ALMA zal ongeveer 60 schotelantennes tellen met een diameter van
12 meter. Achter elke schotel kunnen tien verschillende ontvangers worden
geplaatst. Het ALMA project werkt bij de start met zes verschillende
ontvangstbanden waarvoor aparte ontvangers in Canada (band 3), Japan (band 4
en 8), de Verenigde Staten (band 6), Frankrijk (band 7 en Nederland (band 9)
worden gebouwd.

Vooral bij de ontvangers voor de hoogste frequentiebanden (9 en 10) gaat het
om technologische hoogstandjes. Band 10 bevindt zich op dit ogenblik in een
zeer vroeg stadium van ontwikkeling. Band 9 is het hoogst haalbare voor
echte productie. Voor een goede ontvangst in deze frequentiegebieden is
bovendien een telescoop vereist die op grote hoogte staat. De ontvangst is
op vijf kilometer hoogte aanzienlijk beter dan op bijvoorbeeld de vier
kilometer hoge Mauna Kea berg in Hawaï, waar zich ook een sterrenwacht
bevindt.

De ontwikkeling van de band 9 ontvangers is in 2003 begonnen. Inmiddels zijn
met succes acht identieke prototype-ontvangers vervaardigd in Groningen en
aan ESO geleverd. Nederland is op dit gebied wereldleider. Bij de productie
die nu start, gaat het in eerste instantie om 48 exemplaren. In het contract
is een optie opgenomen om dit aantal te verhogen tot 65 stuks, wat een
investering van 2,5 miljoen extra betekent.

E I N D E   P E R S B E R I C H T
-----------------------------------------------------------------------------------------
(zie ook http://www.sron.rug.nl/alma/ ; JAB)