-----------------------------------------------------------------
Deze e-mail is verzonden aan abonnees van de lijst
[log in to unmask]
Zie voor abonneren, adreswijzigen, opzeggen, zelf mailen, toegang archief
op:
http://www.astro.rug.nl/~nvws/asmetlst.htm

Met vriendelijke groet, Jan de Boer, secretaris KNVWS
(http://www.sterrenkunde.nl)
-----------------------------------------------------------------
Persbericht van de Sterrewacht Leiden
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Leiden, 1 oktober 2009

Nieuw licht op raadselachtige donkere materie in sterrenstelsels

Een internationaal team van astronomen, onder wie de in Leiden
werkzame dr. Hongsheng Zhao heeft een onverwacht verband gevonden
tussen de raadselachtige donkere materie en de zichtbare sterren in
sterrenstelsels. Deze ontdekking laat een tot dusver onbekende kant
van de donkere materie zien, die verstrekkende gevolgen kan hebben, en
zelfs tot herziening van ons huidige begrip van de zwaartekracht zou
kunnen leiden. De ontdekking wordt vandaag in Nature gepubliceerd.

De materie in sterrenstelsels wordt bijeengehouden door zwaartekracht.
Ongeveer 40 jaar geleden werd echter duidelijk dat de sterren in
sterrenstelsels zo snel bewegen, dat een extra kracht nodig is om hen
bijeen te houden, namelijk zwaartekracht van een hypothetische halo
van onzichtbare, zogenoemde donkere materie. Deze donkere materie
oefent zoveel kracht uit dat ze zelfs de totale massa van
sterrenstelsels moet domineren.

Astronomen gaan ervan uit dat de donkere materie alleen door
zwaartekracht invloed uitoefent op de gewone materie waar wij uit
bestaan. De nieuwe waarnemingen wijzen er echter op dat de
wisselwerking tussen donkere en gewone materie complexer is dan tot nu
toe gedacht. De donkere materie lijkt te “weten” hoe de zichtbare
materie is verdeeld.

Dr. Benoit Famaey (Universiteiten van Bonn en Straatsburg) legt uit:
“Donkere en zichtbare materie lijken zodanig samen te werken dat de
gemiddelde zwaartekracht van de zichtbare materie binnen een
karakteristieke straal van de donkere halo altijd hetzelfde is.”

Dr. Hongsheng Zhao (St. Andrews University, en gastmedewerker aan de
Sterrewacht en het Instituut Lorentz van de Universiteit Leiden) merkt
op: “Het patroon dat we hebben ontdekt is heel vreemd, alsof je in een
dierentuin ontdekt dat dieren van allerlei verschillende soorten
allemaal een even zware schedel hebben. Het is mogelijk dat een
onbekende nieuwe kracht als een onzichtbare hand van invloed is op de
donkere materie, en op alle sterrenstelsels dezelfde vingerafdruk
achterlaat. Zo'n kracht zou zelfs het raadsel van de donkere energie,
waardoor de expansie van het heelal wordt gedomineerd, kunnen oplossen.”

Dr. Famaey voegt hier aan toe: “Een radicalere oplossing bestaat uit
een bijstelling van de wetten van de zwaartekracht, zodat het bestaan
van donkere materie slechts schijn zou zijn, ten gevolge van een
afwijking van de wetten van de zwaartekracht van Newton en Einstein.
Maar zulke theorieën hebben weer hun eigen problemen op kosmische
schalen.”

Dr. Gianfranco Gentile (Universiteiten van Gent en Brussel), die de
samenwerking leidde, concludeert: “Het oplossen van dit raadsel vormt
wellicht een van de sleutels tot het begrijpen van de vorming, de
evolutie en de structuur van sterrenstelsels in de geschiedenis van
onze kosmos.”