-----------------------------------------------------------------
Deze e-mail is verzonden aan abonnees van de lijst
[log in to unmask]
Zie voor abonneren, adreswijzigen, opzeggen, zelf mailen, toegang archief
op:
http://www.astro.rug.nl/~nvws/asmetlst.htm

Met vriendelijke groet, Jan de Boer, secretaris KNVWS
(http://www.sterrenkunde.nl)
-----------------------------------------------------------------

P E R S B E R I C H T
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)

---------------------------------------------------------------------------------------------------

Amsterdam, 16 juni 2009

Astronomen spotten magnetar na enorme kosmische explosie

Een internationaal team van astronomen, onder leiding van UvA-
sterrenkundige Nanda Rea, heeft een nieuwe magnetar ontdekt. Van dit
zeldzame type neutronenster zijn er slechts 15 bekend. De ontdekking
wordt binnenkort gepubliceerd in de ‘Monthly Notices of the Royal
Astronomical Society’.

Op 22 augustus 2008 kreeg NASA’s Swift-satelliet een automatische
melding van een gigantische uitbarsting van röntgenstraling. Slechts
12 uur later richtten Rea en collega’s ESA’s XMM-Newton
röntgentelescoop op de bron en konden de meest gedetailleerde spectra
ooit opnemen tijdens het verloop van een magnetar-uitbarsting. Tijdens
de meer dan vier maanden durende uitbarsting werden ook honderden
kleinere erupties geregistreerd.

De door Rea en collega’s ontdekte magnetar, SGR 0501+4516, staat op
zo’n 15.000 lichtjaar van de aarde en was onbekend voordat de
uitbarsting zijn bestaan verried. Zo’n uitbarsting vindt plaats als
het instabiele magnetische veld de korst van de ster vervormt waardoor
materie in een zeer gewelddadige vulkanische eruptie naar buiten wordt
gespuwd. Dit materiaal interacteert vervolgens met het magnetische
veld, met nog meer vrijkomende energie als gevolg. De gammatelescoop
Integral ontdekte deze hoog-energetische straling vijf dagen na de
initiële uitbarsting. Binnen tien dagen was deze straling weer
verdwenen.

Neutronensterren zijn de overblijfselen van zware sterren en bestaan
voor het grootste deel uit neutronen. Een neutronenster heeft een
diameter van 20 km, maar is zwaarder dan de zon. Een theelepel
neutronenster-materiaal weegt ongeveer 100 miljoen ton. Andere
karakteristieke eigenschappen van een neutronenster zijn een snelle
rotatie en een sterk magnetisch veld. Magnetars vormen een aparte
klasse van neutronensterren. Magnetars zijn jonge neutronensterren met
een ultra-sterk magnetisch veld, zo’n 10 miljard keer sterker dan dat
van de aarde. Ze vormen de krachtigste magneten in de kosmos.

SGR 0501+4516 is een nieuwe zogeheten soft gamma-ray repeater (SGR).
Rea en haar team hebben vervolgwaarneemtijd gekregen op de XMM-Newton
en zullen volgend jaar SGR 0501+4516 in kalmere toestand opnieuw gaan
bestuderen.


Opgemaakt persbericht en afbeeldingen op
http://www.astronomie.nl/nieuws/1366/astronomen_spotten_magnetar_na_enorme_kosmische_explosie.html

www.jaarvandesterrenkunde.nl