-----------------------------------------------------------------
Deze e-mail is verzonden aan abonnees van de lijst
[log in to unmask]
Zie voor abonneren, adreswijzigen, opzeggen, zelf mailen, toegang archief
op:
http://www.astro.rug.nl/~nvws/asmetlst.htm

Met vriendelijke groet, Jan de Boer, secretaris KNVWS
(http://www.sterrenkunde.nl)
-----------------------------------------------------------------
P E R S B E R I C H T

Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
---------------------------------------------------------------------------------------
Leiden, 15 september 2008
Astronoom Ivo Labbé wint de eerste Van Marum Prijs
Sterrenkundige Ivo Labbé zal op 26 september de eerste van Marum Prijs
ontvangen. De prijs is toegekend door de Koninklijke Hollandsche
Maatschappij der Wetenschappen. Labbé  wint de prijs voor zijn
“baanbrekende” promotieonderzoek over het vroege heelal. Hij ontdekte
dat in het verre verleden, 2 tot 3 miljard jaar na de Big Bang, reeds
volwassen melkwegstelsels bestonden.
  De Van Marumprijs zal eenmaal in de vijf jaar worden toegekend aan
een onderzoeker in de wiskunde, informatica, natuurkunde of
sterrenkunde. Dit jaar wordt de prijs, die bestaat uit een geldbedrag
van 12.000 euro, voor de eerste keer uitgereikt. De jury noemt de durf
van Labbé om tegen bestaande opvattingen in zijn eigen plan te trekken
“opvallend”.
Labbé krijgt de prijs voor zijn onderzoek naar de vorming van
sterrenstelsels.  Een centrale vraag in de kosmologie is hoe
dergelijke stelsels ontstaan en hoe ze zich ontwikkelen. “We weten
vooral veel over het begin, vlak na de oerknal, en we kennen het
eindresultaat”, zegt Labbé. “Met behulp van geavanceerde telescopen
zoals ESO’s Very Large Telescope (VLT) in Chili en de Spitzer Space
Telescope en moderne infraroodcamera’s kunnen we nu ook de
tussenliggende periode bestuderen.” Tijdens zijn promotie aan de
Sterrewacht Leiden maakte Labbé gedurende twee jaar de gevoeligste
infraroodbeelden van het heelal die ooit zijn gemaakt. Hiermee ondekte
hij een nieuwe klasse van rode melkwegstelsels die tot dan toe over
het hoofd waren gezien. Uit verdere analyse bleek dat deze een
belangrijk deel van de populatie in het vroege heelal uitmaken.
Na zijn promotie in Leiden vertrok Labbé naar de VS om zijn onderzoek
voort te zetten. Daar gebruikte hij de nieuwe Spitzer Space Telescope
om de leeftijd en het gewicht van de nieuw ondekte melkwegstelsels te
bepalen. Verrassend genoeg bleken de stelsels veel verder geëvolueerd
en zwaarder dan men tot dan toe voor mogelijk had gehouden. Jarenlang
werd aangenomen dat in het vroege heelal alleen jonge stelsels zouden
bestaan. De nieuwe waarnemingen zijn tot vandaag de dag niet te
verklaren, zelfs niet met de modernste theorieën.
Labbé deed zijn promotieonderzoek van 2000 tot 2004 aan de
Universiteit Leiden. Zijn ontdekkingen zijn beschreven in het
proefschrift ‘Deep Infrared Studies of Massive High Redshift
Galaxies.’ Op dit moment is hij verbonden als Hubble Fellow aan de
Carnegie Observatories in Pasadena, California.
De Martinus van Marumprijs voor exacte wetenschappen is ingesteld door
de J.C. Ruigrok Stichting te Haarlem en wordt op 26 september
uitgereikt.

Op
http://www.astronomie.nl/nieuws/1066/astronoom_ivo_labbé_wint_eerste_van_marum_prijs.html :
Afbeelding: Een kleurenmontage van de meest gevoelige opname van het
heelal, gemaakt door Ivo Labbé. De foto laat veel rode sterrenstelsels
zien. Drie daarvan zijn linksboven uitvergroot weergegeven. Dit zijn
relatief oude sterrenstelsels in een jong heelal. Dit beeld is het
meest gevoelige beeld dat is gemaakt van het heelal in het nabij-
infrarood (2 micrometer golflengte). Het is gemaakt door 100 uur naar
1 veld te kijken met ESO’s Very Large Telescope.