-----------------------------------------------------------------
Deze e-mail is verzonden aan abonnees van de lijst
[log in to unmask]
Zie voor abonneren, adreswijzigen, opzeggen, zelf mailen, toegang archief
op:
http://www.astro.rug.nl/~nvws/asmetlst.htm

Met vriendelijke groet, Jan de Boer, secretaris KNVWS
(http://www.sterrenkunde.nl)
-----------------------------------------------------------------

P E R S B E R I C H T

Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Leiden, 28 november 2008

Nederland investeert in grootste telescoop ter wereld

Nederland gaat voor 18,8 miljoen euro bijdragen aan instrumenten voor
de Europese Extremely Large Telescope (E-ELT). Het bedrag is toegekend
aan een consortium van academische en industriële partners onder
leiding van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA).
NOVA gaat meewerken aan de ontwerpstudies voor vier van de acht
instrumenten op deze optische telescoop in de periode 2009-2011. Het
beschikbare budget geeft de Nederlandse astronomie in 2012-2018 de
mogelijkheid een leidende rol te spelen bij de bouw van één van deze
instrumenten, in samenwerking met een aantal andere Europese landen.

De E-ELT wordt het optisch-infrarode paradepaard van de Europese
Zuidelijke Sterrenwacht (ESO), die al diverse grote telescopen beheert
in het noorden van Chili. Met een spiegeldiameter van 42 meter wordt
het de grootste telescoop ter wereld in zijn soort. Het is nog niet
bekend waar de E-ELT wordt gebouwd. Kandidaat-landen zijn onder andere
Chili, Argentinië en Spanje (La Palma).

Astronomen gaan met de E-ELT de vorming en evolutie van
sterrenstelsels ontrafelen vanaf de vorming van de eerste
melkwegstelsels circa 12 miljard jaar geleden tot het heden. Het
zoeken naar de invloed en de herkomst van een van de grootste
mysteries in de hedendaagse astronomie, te weten donkere materie en
donkere energie, neemt daarbij een centrale plaats in. Ook zal de E-
ELT worden gebruikt voor het bestuderen van exoplaneten en van de
fysische processen die zich afspelen bij de vorming van nieuwe sterren
en hun planetenstelsels. Onder andere komt daarbij de vraag aan de
orde hoe uniek of normaal ons eigen zonnestelsel is.

NOVA-directeur Wilfried Boland is verheugd dat Nederland met de
financiële steun van NWO kan participeren in deze grootschalige
Europese samenwerking. “Nederlandse astronomen behouden hiermee hun
voorhoedepositie in de internationale sterrenkunde. Door mee te bouwen
aan zo’n belangrijk observatorium krijgen Nederlandse sterrenkundigen
een bevoorrechte positie om nieuwe paden van onderzoek te bewandelen
en nieuwe ontdekkingen te kunnen gaan doen”, aldus Boland. NOVA ziet
deze injectie in de  sterrenkunde ook als een nieuwe stap in de
samenwerking met de NWO-instituten ASTRON en SRON, TNO en een aantal
industriële partners.

ESO en de Europese astronomische gemeenschap hopen de ontwerpstudies
van de E-ELT in de loop van 2010 af te ronden. De telescoop zelf is
naar verwachting in 2017 beschikbaar voor de eerste waarnemingen. De
totale kosten voor de bouw van de E-ELT worden geraamd op 950 miljoen
euro. Daarnaast moeten de ESO-lidstaten zelf de middelen beschikbaar
stellen voor het ontwerp en de bouw van de wetenschappelijke
instrumenten.

Beeld: Artist impression van de E-ELT © ESO
op
http://www.astronomie.nl/nieuws/1150/nederland_investeert_in_grootste_telescoop_ter_wereld.html