----- Original Message -----
From: "Communicatie" <[log in to unmask]>
To: "Communicatie" <[log in to unmask]>
Sent: Monday, July 16, 2007 12:38 PM
Subject: Internationale natuurkundeprijs voor Nijmeegse fysicus Charles
Timmermans





Persbericht


Nationaal instituut voor subatomaire fysica (Nikhef) en Radboud Universiteit
Nijmegen


07 - 79


Nijmegen,  16 juli 2007



Internationale natuurkundeprijs voor Nijmeegse fysicus Charles Timmermans


Natuurkundige dr. Charles Timmermans, verbonden aan de Radboud Universiteit
Nijmegen en het Nationaal instituut voor subatomaire fysica (Nikhef) in
Amsterdam, ontvangt op 23 juli in Manchester de tweejaarlijkse European
Physical Society High Energy Physics Outreach Prize (EPS High Energy Physics
Outreach Prize). Timmermans deelt de prijs met dr. Richard Jacobsson van
CERN in Geneve.
De twee natuurkundigen worden geëerd voor hun inzet voor
natuurkundeprojecten op middelbare scholen. Timmermans is initiator van
HiSPARC, netwerk van scholieren en wetenschappelijke instellingen om
kosmische straling te onderzoeken. Jacobsson maakte een cd waarmee
middelbare scholieren zelf de meetgegeven van een groot deeltjesfysica
experiment kunnen analyseren.
De prijs is bedoeld om wetenschappers te stimuleren aan outreach projecten
te werken. Daarmee geeft de organisatie aan dat zij het belangrijk vindt het
publiek duidelijk te maken wat zij doet en om natuurkunde te populariseren.
De prijs bestaat uit een certificaat en een geldbedrag van 2.000 Zwitserse
francs.



HiSPARC



Dr. Timmermans is initiator van het project dat in 2003 heeft geleid tot het
High School Project on Astrophysics Research with Cosmics (HiSPARC). In dit
project bouwen scholieren - onder wetenschappelijke begeleiding - detectoren
voor kosmische straling. Deze detectoren worden op daken van middelbare
scholen geplaatst, waardoor een netwerk van detectoren ontstaat. Via het
internet worden de meetgegevens uitgewisseld en zo kunnen leerlingen op
verschillende scholen de metingen volgen en  deeltjeslawines analyseren.



Deeltjeslawine



Een deeltjeslawine bestaat uit een groot aantal elementaire deeltjes die met
de lichtsnelheid door de atmosfeer naar het aardoppervlak reizen. Zo'n
lawine wordt veroorzaakt door deeltjes die met zeer hoge energie uit het
diepe heelal komen (kosmische straling). Alhoewel kosmische straling al
bijna een eeuw lang bestudeerd wordt, is er nog weinig bekend over de
oorsprong hiervan. Door de gelijktijdige waarnemingen van deze kosmische
deeltjeslawines op verschillende scholen kan kosmische straling onderzocht
worden. De leerlingen kunnen zelf bijvoorbeeld onderzoeken wat de invloed
van het weer is op de eigenschappen van de deeltjeslawine en werken ze mee
aan een ere bepaling van de energie van de kosmische straling.

In het HiSPARC bouwen scholieren de detectoren en analyseren ze vervolgens
de meetgegevens. De belangrijkste gegevens zijn het exacte tijdstip wanneer
deeltjes door de detectoren gaan (tot op 0.0000001 s nauwkeurig), het aantal
deeltjes dat tegelijktertijd door de detectoren gaat en het aantal gemeten
deeltjeslawines. Dit alles gebeurt onder begeleiding van medewerkers van het
Nikhef en de Radboud Universiteit en in samenwerking met de middelbare
schooldocenten. Op deze manier is een vruchtbare samenwerking ontstaan
tussen scholieren, docenten en academici, met ieder hun eigen specifieke
inbreng.





Scholen



Op dit moment zijn zo'n 36 scholen in vijf regio's in het land in het
HiSPARC netwerk opgenomen en staan een aantal scholen op de wachtlijst. In
Nederland zijn er inmiddels meetnetten vanuit het Nikhef en de VU in
Amsterdam, de Universiteiten van Leiden en Utrecht en het Kernfysisch
Versneller Instituut (KVI) in Groningen. Er wordt gewerkt aan een Europese
uitbreiding van het project onder de naam Eurocosmics. De eerste resultaten
van het HiSPARC experiment zijn reeds gepubliceerd in het Nederlands
Tijdschrift voor Natuurkunde. Vele resultaten zullen nog volgen.





Natuurkundige Charles Timmermans


Charles Timmermans (1965) is in 1992 in gepromoveerd aan de Radboud
Universiteit Nijmegen op het gebied van de elementaire deeltjesfysica.
Tijdens zijn postdocverblijf aan de universiteiten van Michigan en Minnesota
van 1992-1998 raakte hij gefascineerd door de manier waarop collega's
wetenschap toegankelijk en inzichtelijk wisten te maken voor
niet-vakgenoten. Hijzelf gaf daar ook colleges voor
niet-natuurkundestudenten die het vak als bijvak wilden volgen.

In 1998 keerde hij terug naar Nijmegen. Zijn onderzoek, detectie en analyse
van de hoogst energetische deeltjes, maakt deel uit van het Institute for
Mathematics, Astrophysics and Particle Physics van de Radboud Universiteit.
Timmermans is betrokken bij het Pierre Auger Observatorium, een 3000 km2
grote detector voor kosmische stralen in Argentinië. Hij introduceert daar
een nieuwe detectietechniek waarmee de oorspronkelijke richting van deze
kosmische straling veel nauwkeuriger kan worden gemeten.

De ervaringen met de Angelsaksische cultuur en met name de grote
belangstelling voor overdragen van natuurwetenschappelijke kennis op
niet-natuurwetenschappers waren richtinggevend voor het werk dat hij in
Nijmegen startte en dat onder andere heeft geleid tot het HiSPARC-project.