P E R S B E R I C H T

Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)
-----------------------------------------------------------------------
Amsterdam, 14 november 2007

Raadsels rond heldere supernova SN2006gy verklaard

Nederlandse sterrenkundigen hebben een verklaring gevonden voor de
eigenaardigheden die de heldere supernova van 18 september 2006
kenmerken. Supernova SN2006gy was niet alleen de helderste ooit
waargenomen, maar bleek ook een buitengewoon hoge concentratie
waterstof te vertonen in de schokgolf die volgde op de gigantische
explosie, terwijl dat bij dit type supernova nooit voorkomt. De
Amsterdamse astronomen Ed van den Heuvel en Simon Portegies Zwart
schrijven dit toe aan de bijzondere ontwikkeling van de ster die aan
het eind van zijn leven als supernova is geëxplodeerd. Zij publiceren
hun bevindingen morgen in Nature.

De wetenschappers van de Universiteit van Amsterdam hebben berekend
dat de zware voorloper-ster het resultaat moet zijn van een stellaire
botsing in een dichte, jonge sterrenhoop met een groot aantal zware
sterren. Het resultaat van een dergelijke botsing is niet een
explosie, maar het samengaan van de twee sterren in één nieuwe. Dit
‘fusieresultaat’ heeft een aantal bijzonder eigenschappen, waaronder
een overvloed aan waterstof op het opervlak van de gefuseerde ster.
“Sterbotsingen zijn een zeer efficiënte manier om grote hoeveelheden
vers waterstof op de brandende inwendige ‘motor’ van een zware ster
te laten vallen”, zo licht Spinozaprijswinnaar Ed Van den Heuvel toe.
Zodra de zware ster explodeert, komt de waterstof vrij in de supernova.

De supernova moet volgens Simon Portegies Zwart een zwaar zwart gat
hebben gevormd, van mogelijk zo’n 1000 keer de massa van de zon. Deze
categorie middelzware zwarte gaten is zeer zeldzaam en het bestaan
ervan is tot op heden alleen indirect aangetoond. Portegies Zwart en
Van den Heuvel voorspellen dat over ongeveer een jaar, wanneer de
supernova is verbleekt, de sterrenhoop zichtbaar wordt waarin de
botsingen hebben plaatsgevonden die uiteindelijk tot SN2006gy hebben
geleid.

------------------------------------------------
Op http://www.astronomie.nl/index.php?comp=746 staan onderstaand beeld +
animatie.

Beeld SN2006gy: Artist's concept van supernova SN2006gy, die in
september 2006 werd ontdekt in melkwegstelsel NGC 1260 in het
sterrenbeeld Perseus. Deze supernova was niet alleen de helderste
ooit waargenomen, maar ook de duur van de supernova was extreem. Het
duurde 70 dagen voordat de helderheid afnam. Desondanks was hij door
de grote afstand van 240 miljoen lichtjaar te zwak om met het blote
oog te zien. Credit: NASA/CXC/M.Weiss

Animatie op YouTube: http://www.youtube.com/watch?v=v-O-WmXNPX8