Ik kreeg de melding dat de vorige mail met dit bericht een afgebroken tekst
liet zien met een rare bijlage.
Hier een nieuwe poging.
-----------------------------------------------------------------
Deze e-mail is verzonden aan abonnees van de lijst
[log in to unmask]
Zie voor abonneren, adreswijzigen, opzeggen, zelf mailen, toegang archief
op:
http://www.astro.rug.nl/~nvws/asmetlst.htm

Met vriendelijke groet, Jan de Boer, secretaris KNVWS
(http://www.sterrenkunde.nl)
-----------------------------------------------------------------

P E R S B E R I C H T

Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA)

---------------------------------------------------------------------------------------------------

Amsterdam, 11 februari 2009

Drie pulsars ontdekt met de Westerbork Radiotelescoop

De Amsterdamse sterrenkunde-promovenda Gemma Janssen heeft drie
radiopulsars ontdekt met de Westerbork Synthese Radio Telescoop (WSRT)
in Dwingeloo. Ze publiceert haar resultaat binnenkort in Astronomy &
Astrophysics. In totaal zijn nu 1800 pulsars bekend. De recent
ontdekte pulsars zijn de eerste drie die vanuit Nederland zijn gevonden.

Pulsars zijn neutronensterren, bollen neutronenmaterie, met een
doorsnede van zo'n twintig kilometer, die na het sterven van zware
sterren ontstaan. Deze exotische objecten hebben extreem sterke
magneetvelden en vanaf de magnetische polen worden bundels radiogolven
uitgezonden, vergelijkbaar met de lichtbundel van een vuurtoren.

De drie pulsars zijn ontdekt met de nieuwe pulsarmachine PuMa II, die
begin 2006 in gebruik is genomen. De Westerbork Radiotelescoop bestaat
uit 14 aparte schotels op een rij. Door de schotels als een
interferometer  te gebruiken kunnen zeer scherpe beelden van
bijvoorbeeld uitgestrekte melkwegstelsels worden gemaakt. Voor
onderzoek aan echte puntbronnen zoals radiopulsars, werden tot nu toe
de signalen van alle schotels direct bij elkaar opgeteld. Hierdoor
heeft de telescoop wel de grote gevoeligheid die nodig is om pulsars
waar te nemen, maar een erg klein blikveld, en dat is ongunstig als je
een groot stuk van de hemel wilt afspeuren.

Om dit ‘nadeel’ van de Westerbork telescoop te compenseren heeft
Janssen een nieuwe methode gebruikt, die enkele jaren geleden onder
leiding van Janssens co-promotor dr. Ben Stappers is ontwikkeld. Die
methode voegt de binnenkomende signalen van 12 telescopen van de array
met behulp van speciale software samen. Het resultaat is een mozaïek,
waarbij het grote beeldveld van de kleine afzonderlijke schotels wordt
gecombineerd met de hoge resolutie en gevoeligheid van de hele array
(in dit geval vergelijkbaar met een schotel van 74 m diameter).

Het zoeken naar pulsars is te vergelijken met het zoeken naar een
speld in een hooiberg. Omdat de onderzoekers niet weten wat de
eigenschappen van de te vinden pulsars zijn, en waar ze zich precies
bevinden, is een intensieve zoekmethode vereist. De standaard manier
om een pulsar te vinden werkt als volgt: de gegevens van de telescoop
worden geanalyseerd voor alle mogelijke combinaties van pulsperiodes
van de pulsar en afstanden waarop de pulsar zich bevindt.  Het kost
daardoor gemiddeld 24 uur rekentijd op de speciale pulsarmachine om
een waarneming compleet te verwerken.  Ondanks de grote benodigde
computerkracht heeft deze zoektocht een uniek voordeel: door de
mozaïek-indeling van het totale beeldveld kunnen astronomen de
posities van nieuwe pulsars al na twee waarnemingen met grote precisie
vaststellen. De ontdekking van de drie pulsars bewijst dat de methode
ook echt werkt. Het gaat om de eerste drie pulsars die aan de hand van
hun gepulste signaal met de Westerbork telescoop zijn gevonden. In
1995 was bij toeval al een pulsar ontdekt op een radio-plaatje van een
waarneming van Westerbork.

Gemma Janssen, die op 25 maart aan de Universiteit van Amsterdam haar
proefschrift verdedigt, ziet de ontdekking van de drie pulsars als het
begin van de zoektocht. “We verwachten nog veel meer pulsars en
andere, soortgelijke radiobronnen te vinden doordat de analyse nu
verder wordt verbeterd.”

op
http://www.astronomie.nl/nieuws/1230/drie_pulsars_ontdekt_met_de_westerbork_telescoop.html :
Beeld: detectie-1 en detectie 2. Dit zijn twee waarnemingen van
hetzelfde beeldveld, met de speciale mozaïek-modus van de
Westerborktelescoop. De zwarte ellipsen zijn de afzonderlijke delen
(subbeams) van de totale mozaïek. De witte ellipsen geven aan in welke
subbeams de nieuwe pulsar is gedetecteerd. Door beide waarnemingen met
elkaar te combineren is de positie van de pulsar binnen het totale
beeldveld te bepalen: het groene sterretje; Pulsar: Artists impression
van een pulsar

Meer foto’s en filmpjes op: http://www.pulsars.nl/