-----------------------------------------------------------------
Deze e-mail is verzonden aan abonnees van de lijst
[log in to unmask]
Zie voor abonneren, adreswijzigen, opzeggen, zelf mailen, toegang archief
op:
http://www.astro.rug.nl/~nvws/asmetlst.htm

Met vriendelijke groet, Jan de Boer, secretaris KNVWS
(http://www.sterrenkunde.nl)
-----------------------------------------------------------------

P E R S B E R I C H T

Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Amsterdam, 14 november 2008

Astronomen vinden zwerm elektronen rond magnetars

Astronomen hebben voor het eerst de fysische processen gemeten
waardoor magnetars röntgenstraling uitzenden. Een team onderzoekers
onder leiding van de Amsterdamse astronome Nanda Rea vond op basis van
data van ESA’s XMM-Newton röntgensatelliet en de gammatelescoop
Intregral het bewijs voor grote elektronenstromen rond alle bekende
magnetars.

Magnetars zijn jonge neutronensterren met een ultra-sterk magnetisch
veld. Neutronensterren zijn de overblijfselen van zware sterren (10
tot 50 zonsmassa’s) en bestaan voor het grootste deel uit neutronen.
Een neutronenster heeft een diameter van 20 km, maar is zwaarder dan
de zon. Een theelepel neutronenster-materiaal weegt ongeveer 100
miljoen ton. Andere karakteristieke eigenschappen van een
neutronenster zijn een snelle rotatie en een sterk magnetisch veld.
Magnetars vormen een aparte klasse van neutronensterren; hun
magnetisch veld is 1000 maal zo sterk als dat van gewone
neutronensterren. Ze vormen de krachtigste magneten in de kosmos. Er
zijn tot nu toe 15 magnetars gevonden.

Magnetars hebben een inwendig magnetisch veld dat zo krachtig is dat
het de korst van de ster vervormt. Dit levert sterk verwrongen
magnetische veldlijnen op en deze produceren wolken van elektronen die
rond de ster stromen. Deze stromen hebben een sterke wisselwerking met
de straling van het steroppervlak, wat leidt tot de waargenomen
röntgenstraling. Dit proces kan niet worden getest in laboratoria,
omdat zulke sterke magneetvelden niet op aarde kunnen worden opgewekt.

Nanda Rea is met haar onderzoeksteam voor het eerst zelf op zoek
gegaan naar de dichte wolken van elektronen rond de magnetars. En met
succes: de stromingen zijn inderdaad aanwezig en zelfs de dichtheid en
temperatuur van de elektronenstromen is gemeten. De dichtheid blijkt
zo’n 1000 keer hoger te zijn dan die bij een normale pulsar.

http://www.astronomie.nl/nieuws/1144/astronomen_vinden_zwerm_elektronen_rond_magnetars.html
Beeld: Artist’s impression. Data van de röntgentelescoop XMM-Newton en
de gammatelescoop Integral zijn gebruikt om, voor de eerste keer,
succesvol de voorspelde fysische processen te testen die ten grondslag
liggen aan de straling die magnetars uitzenden (c) Sky & Telescope,
Gregg Dinderman